1. Klinik Amaç ve Uygulama
- Amaç:Bireylerin son bir hafta içinde yaşadıkları anksiyete belirtilerinin şiddetini değerlendirmek.
- Uygulama:21 maddeden oluşur. Her madde 0-3 arası puanlanır (0: Hiç, 3: Çok şiddetli). Toplam puan aralığı 0-63’tür.
2. Alt Testler ve Ölçülen Alanlar
- Fiziksel Belirtiler:Kalp çarpıntısı, titreme, nefes darlığı, terleme, baş dönmesi.
- Bilişsel-Duygusal Belirtiler:Kontrol kaybı korkusu, yoğun korku/panik, kötü senaryo düşünme.
- Davranışsal Belirtiler:Uyku bozuklukları, sosyal kaçınma, tetikte olma hali.
3. Psikometrik Özellikler
- Geçerlilik:Yapı geçerliliği (fiziksel ve bilişsel alt boyutlar arası korelasyon).
- Güvenirlik:Yüksek iç tutarlılık (Cronbach’s α = 0.89).
- Normlar:Yetişkin popülasyonunda standardize edilmiştir.
4. Geçerlilik Onay Kaynakları
- Altın Standart Çalışma:Beck Anksiyete Ölçeği (BAI) ile yüksek korelasyon (r = 0.82).
- Resmi Kullanım Onayları:
- DSM-5 ve ICD-10 kriterleriyle uyumlu.
- Uluslararası Psikometri Derneği (ITC).
1. Anksiyete Belirti Ölçeği – (ABÖ) – Anxiety Symptom Scale (ASS)
Talimat: Son bir hafta içerisinde aşağıdaki belirtileri ne sıklıkla yaşadığınızı belirtiniz.
- Kalp çarpıntısı veya kalbin hızlı atması.
- Ellerde veya vücutta titreme.
- Nefes almakta zorlanma veya boğulma hissi.
- Aşırı huzursuzluk veya yerinde duramama hissi.
- Kas gerginliği veya sertlik hissi.
- Baş dönmesi veya bayılacakmış gibi hissetme.
- Mide bulantısı veya hazımsızlık.
- Uyuşma veya karıncalanma hissi.
- Terleme (soğuk veya sıcak terleme).
- Göğüs ağrısı veya rahatsızlık hissi.
- Kontrolü kaybetme veya deliriyor gibi hissetme.
- Uyku bozuklukları veya uykusuzluk.
- Yoğun korku veya panik hissi.
- Sıklıkla en kötü senaryoları düşünme.
- Bilinç kaybı veya gerçeklikten uzaklaşma hissi.
- Aşırı dikkat ve tetikte olma hali.
- Baş, boyun veya omuzlarda ağrı.
- Ani korku atakları yaşama.
- Başkalarının beni değerlendirdiği hissi.
- Tek başına kalmaktan korkma.
- Başkaları tarafından reddedilme kaygısı.
Beck Depresyon ve Kaygı Ölçekleri – Cevap Anahtarı ve Puanlama
Beck Kaygı Ölçeği (BAI) – Cevap Anahtarı
Her soru, 0 ile 3 arasında puanlanmaktadır. Puanlama sistemi:
- (0) Hiç olmadı
- (1) Hafif derecede oldu
- (2) Orta derecede oldu
- (3) Çok şiddetli oldu
Toplam Puan Aralığı ve Değerlendirme:
- 0-7 Puan: Minimal kaygı
- 8-15 Puan: Hafif kaygı
- 16-25 Puan: Orta düzey kaygı
- 26-63 Puan: Şiddetli kaygı
Puan Aralığına Göre Takip ve Öneriler
- 0-7 Puan: Minimal Kaygı
- Klinik takip gerekmez.
- Bireyin günlük stres faktörlerini belirleyip azaltması önerilir.
- Rahatlama teknikleri (yoga, meditasyon, derin nefes egzersizleri) uygulanabilir.
- 8-15 Puan: Hafif Kaygı
- Klinik takip gerekebilir.
- Stres yönetimi ve kaygı kontrol teknikleri uygulanabilir.
- Çevresel stres faktörlerinin azaltılması önerilir.
- Farkındalık ve gevşeme egzersizleri uygulanabilir.
- 16-25 Puan: Orta Derecede Kaygı
- Klinik takip önerilir.
- Psikoterapi (BDT, EMDR vb.) uygulanabilir.
- Sosyal destek mekanizmaları devreye sokulmalıdır.
- Gerekirse ilaç tedavisi değerlendirilmelidir.
- 26-63 Puan: Şiddetli Kaygı
- Acil klinik takip gereklidir.
- Kaygı bozukluklarının değerlendirilmesi ve müdahale edilmesi önerilir.
- Terapiler (BDT, maruziyet terapisi) uygulanabilir.
- Gerekirse farmakoterapiye başlanmalıdır.
- Şiddetli vakalarda hastaneye yatış değerlendirilmelidir.
Kaygı Puan Aralıkları ve Klinik Yönlendirmeler
Puan Aralığı | Kaygı Seviyesi | Semptomlar | Klinik Yönlendirme ve Öneriler |
0-7 | Minimal Kaygı (Normal) | Günlük yaşamda stres tepkileri, hafif endişe, kısa süreli kaygı durumları. | Klinik müdahale gerekmez. Stres yönetimi teknikleri, düzenli uyku, fiziksel aktivite, gevşeme egzersizleri ve psikoeğitim önerilir. |
8-15 | Hafif Kaygı | Daha belirgin ancak işlevselliği bozmayan kaygı, zaman zaman aşırı endişe, fiziksel gerginlik (hafif mide rahatsızlığı, hafif çarpıntı vb.). | Bireysel stres yönetimi teknikleri, nefes egzersizleri, farkındalık meditasyonu ve bilişsel yeniden yapılandırma önerilir. Eğer kaygı belirli olaylara bağlı olarak artıyorsa, psikolojik danışmanlık veya kısa süreli terapi önerilebilir. |
16-25 | Orta Derecede Kaygı | Günlük işlevselliği etkilemeye başlayan kaygı, yoğun endişe, kaçınma davranışları, kontrol kaybı korkusu, belirgin fiziksel belirtiler (kas gerginliği, uykusuzluk, çarpıntı, mide rahatsızlıkları). | Uzman Görüşü Alınmalı: Klinik psikolog veya psikiyatrist tarafından değerlendirilmesi önerilir. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) teknikleri, sistematik duyarsızlaştırma ve maruz bırakma terapisi uygulanabilir. Gerektiğinde farmakolojik destek düşünülebilir. |
26-63 | Şiddetli Kaygı | Şiddetli endişe ve panik, günlük aktiviteleri sürdürmekte zorluk, sosyal geri çekilme, ciddi uyku ve iştah problemleri, sürekli korku hissi, panik ataklar, gerçeklik algısında bozulmalar. | Acil Klinik Müdahale Gerekebilir: Ruh sağlığı uzmanı tarafından kapsamlı değerlendirme yapılmalı. Düzenli psikoterapi (BDT, EMDR, ACT gibi terapötik yöntemler) uygulanmalı. Farmakoterapi (anksiyolitikler, SSRI’lar gibi ilaçlar) psikiyatrist tarafından değerlendirilmeli. Semptomların çok şiddetli olduğu durumlarda hastaneye yatış gerekebilir. |
