1. Klinik Amaç ve Uygulama
- Amaç:Dikkat sürekliliği, inhibisyon, işlem hızı ve yanıt kontrolünü ölçmek. DEHB ve şizofreni değerlendirmesinde kullanılır.
- Uygulama:100 hedef/yanıltıcı uyaran, bilgisayar tabanlı.
- Süre:5-10 dakika.
- Puanlama:
- Doğru yanıt: +10, yanlış pozitif/negatif: -5.
- Toplam puan:0-1000.
2. Alt Testler ve Ölçülen Alanlar
- Hedef Uyaranlar:Belirli harf/şekillere tepki (örneğin “X”).
- Yanıltıcı Uyaranlar:Tepki verilmemesi gereken uyaranlar.
- Ölçülen Parametreler:
- Ortalama tepki süresi (ms),
- Yanlış pozitif/negatif hatalar,
- Dikkat dalgalanmaları.
3. Psikometrik Özellikler
- Güvenirlik:Test-tekrar test güvenirliği yüksek (r > 0.75).
- Geçerlilik:CPT (Sürekli Performans Testi) ile uyumlu.
- Normlar:
- 800-1000:Mükemmel,
- 600-799:İyi,
- 400-599:Orta,
- 200-399:Düşük,
- 0-199:Ciddi dikkat eksikliği.
4. Geçerlilik Onay Kaynakları
- Altın Standart Çalışma:Conners CPT ile karşılaştırmalı geçerlilik.
- Diğer Kaynaklar:DSM-5 DEHB kriterleriyle uyumlu.
5. Resmi Kullanım Onayları
- Uluslararası Referanslar:
- WHO tarafından dikkat bozuklukları taramasında önerilen testlerle benzer yapıda.
- FDA onaylı CPT araçlarıyla paralellik gösterir.
Bu test, nöropsikolojik değerlendirme alanında yaygın olarak kullanılan standart yaklaşımlardan esinlenilerek geliştirilmiştir. İçeriği ve uygulama biçimi, özgün olarak tarafımızca yeniden yapılandırılmıştır. Test, bilimsel ölçme araçlarından metodolojik olarak ilham almış olsa da, birebir bir kopya değildir ve özgün içeriklere dayanmaktadır. Geliştirilen Test yalnızca uzman eşliğinde yorumlanmalıdır.
- Amaç Deneysel Bilişsel Test Modülü, bireylerin dikkat sürekliliğini, yanıt süresini, hata oranlarını ve inhibisyon yeteneklerini ölçmek için kullanılan bir bilişsel değerlendirme testidir. Özellikle Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), bilişsel esneklik eksikliği ve şizofreni gibi durumların değerlendirilmesinde kullanılır.
- Testin Yapısı
- Uyaran Türü: Rasgele sıralanan harfler veya şekiller.
- Hedef Uyaran: Kullanıcının belirli bir uyaranı gördüğünde yanıt vermesi istenir.
- Yanıltıcı Uyaran: Kullanıcının tepki vermemesi gereken uyaranlar gösterilir.
- Tepki Süresi: Kullanıcının doğru uyaranı gördüğünde ne kadar hızlı tepki verdiği ölçülür.
- Yanlış Pozitifler: Kullanıcının yanlışlıkla gereksiz bir tepki verdiği durumlar kaydedilir.
- Yanlış Negatifler: Kullanıcının hedef uyaranı gördüğü halde tepki vermediği durumlar kaydedilir.
- Toplam Test Süresi: 5-10 dakika arasında değişebilir.
- Testin Aşamaları
- Başlangıç Talimatları: Kullanıcıya testin amacı ve nasıl yapılacağı hakkında bilgi verilir.
- Deneme Aşaması: Kullanıcı test formatına alışması için kısa bir demo yapar.
- Ana Test:
- Kullanıcı ekranda beliren uyaranları izler.
- Hedef uyaran belirdiğinde belirlenen tuşa basmalıdır.
- Yanıltıcı uyaranlara yanlışlıkla basmaması gerekmektedir.
- Test süresince kullanıcının tepki süresi ve hata oranları ölçülür.
- Sonuç Değerlendirme: Kullanıcının performansına dayalı bir rapor oluşturulur.
- Test Soruları ve Uygulama , 100 adet test sorusundan oluşmaktadır. Sorular, hedef ve yanıltıcı uyaranlar içerecek şekilde rastgele sunulacaktır.
- Örnek Soru Formatı:
- Ekranda beliren harf/sayı/şekil: “X”
- Kullanıcıya verilen yönerge: “Eğer ‘X’ görürseniz, tuşa basın.”
- Kullanıcının tepki süresi ve doğru/yanlış yanıtı kaydedilir.
- Hedef uyaran: X, A, B
- Yanıltıcı uyaran: Y, Z, K
- Puanlama Sistemi
- Doğru yanıt (hedef uyaran için doğru tepki): +10 puan
- Yanlış pozitif hata (yanıltıcı uyaran için yanlış tepki): -5 puan
- Yanlış negatif hata (hedef uyaranı kaçırma): -5 puan
- Ortalama tepki süresi: 200-600 ms aralığında değerlendirilir, gecikmeler düşük puan alır.
- Son puan aralığı: 0 – 1000 puan arasında hesaplanır.
- Değerlendirme Sonuçları
- 800-1000 Puan: Mükemmel dikkat seviyesi
- 600-799 Puan: İyi dikkat süresi, ancak ara sıra hata yapılıyor.
- 400-599 Puan: Orta düzey dikkat süresi, dikkat dağınıklığı görülebilir.
- 200-399 Puan: Düşük dikkat süresi, odaklanma problemi olabilir.
- 0-199 Puan: Ciddi dikkat eksikliği veya temaruz şüphesi.
Bu doküman, bilgisayar tabanlı CPT uygulamasının tasarımı ve geliştirilmesi için bir kılavuz niteliğindedir.
Testin Yapısı
- Uyaran Türü: Rasgele sıralanan harfler veya şekiller.
- Hedef Uyaran: Kullanıcının belirli bir uyaranı gördüğünde yanıt vermesi istenir.
- Yanıltıcı Uyaran: Kullanıcının tepki vermemesi gereken uyaranlar gösterilir.
- Tepki Süresi: Kullanıcının doğru uyaranı gördüğünde ne kadar hızlı tepki verdiği ölçülür.
- Yanlış Pozitifler: Kullanıcının yanlışlıkla gereksiz bir tepki verdiği durumlar kaydedilir.
- Yanlış Negatifler: Kullanıcının hedef uyaranı gördüğü halde tepki vermediği durumlar kaydedilir.
- Sahte Hafıza Kaybı (Temaruz) Analizi: Kullanıcının hafıza ile ilgili tutarsız yanıtları incelenir.
- Toplam Test Süresi: 5-10 dakika arasında değişebilir.
- Testin Aşamaları
- Başlangıç Talimatları: Kullanıcıya testin amacı ve nasıl yapılacağı hakkında bilgi verilir.
- Deneme Aşaması: Kullanıcı test formatına alışması için kısa bir demo yapar.
- Ana Test:
- Kullanıcı ekranda beliren uyaranları izler.
- Hedef uyaran belirdiğinde belirlenen tuşa basmalıdır.
- Yanıltıcı uyaranlara yanlışlıkla basmaması gerekmektedir.
- Sahte hafıza kaybı belirtilerini tespit etmek için özel hafıza soruları da test içinde yer alır.
- Test süresince kullanıcının tepki süresi ve hata oranları ölçülür.
- Sonuç Değerlendirme: Kullanıcının performansına dayalı bir rapor oluşturulur.
- Ölçülen Parametreler
- Ortalama Tepki Süresi (ms)
- Doğru Yanıt Oranı (%)
- Yanlış Pozitif Hata Sayısı
- Yanlış Negatif Hata Sayısı
- Dikkat Süresi Değişimi (Zaman İçinde)
- Sahte Hafıza Kaybı (Temaruz) Oranı
- Test Raporu İçeriği (Detaylı)
Her birey için test sonucuna dayalı ayrıntılı bir rapor oluşturulacaktır. Rapor aşağıdaki verileri içerecektir:
- Kullanıcı Bilgileri
- Ad, yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi
- Testin yapıldığı tarih ve saat
- Genel Performans Skorları
- Toplam puan
- Ortalama tepki süresi
- Doğru yanıt yüzdesi
- Yanlış pozitif hata oranı
- Yanlış negatif hata oranı
- Dikkat Profili ve Yanıt Analizi
- İlk 20, 40, 60 ve 100 soru için performans değişimi
- Tepki süresindeki tutarsızlıklar
- Test süresi boyunca dalgalanma gösteren yanıtlar
- Karşılaştırmalı Performans
- Kullanıcının yaşıtlarına ve benzer profildeki bireylere göre karşılaştırmalı analizi
- Daha önce yapılan CPT testlerine göre gelişim analizi
Puanlama Tablosu (Performans Skoru Hesaplaması)
Ölçüm Kriteri | Puanlama | Açıklama | |
Doğru Yanıt (Hedef uyaran için doğru tepki) | +10 puan | Her doğru tepki için | |
Yanlış Pozitif Hata (Yanıltıcı uyaran için yanlış tepki) | -5 puan | Gereksiz yere tuşa basıldığında | |
Yanlış Negatif Hata (Hedef uyaranı kaçırma) | -5 puan | Gereken yerde tepki verilmediğinde | |
Ortalama Tepki Süreleri 200-600 ms aralığı | Nötr | Beklenen normal hız | |
Ortalama Tepki S | Ortalama Tepki S\u00fresi >600 ms | Puan kesintisi | Gecikmeli yanıtlar performansı düşürür |
Toplam Puan Aralığı | 0 – 1000 | Sonuç, bu puan aralığına göre değerlendirilir |
Sonuç ve Değerlendirme Tablosu (Puan Aralığına Göre Değerlendirme)
|
