1. Klinik Amaç ve Uygulama
- Amaç:Seçici dikkat ve konsantrasyonu ölçmek.
- Uygulama:280 karakter içeren kağıt/bilgisayar testi (hedef: çizgili “d” harfi).
- Süre:4-8 dakika.
- Puanlama:
- Konsantrasyon Performansı (CP):Doğru işaretleme – hatalar.
- Puan Aralıkları:
- 90-100:Mükemmel,
- 75-89:İyi,
- 50-74:Orta,
- 30-49:Düşük,
- 0-29:Ciddi sorun.
2. Alt Testler ve Ölçülen Alanlar
- Görsel tarama,
- Yanıltıcı uyaranlara direnç,
- Dikkat sürekliliği.
3. Psikometrik Özellikler
- Güvenirlik:İç tutarlılık yüksek (α >0.85).
- Geçerlilik:D2 testi ile benzer yapıda.
- Normlar:Yaş gruplarına göre standardize edilmiştir.
4. Geçerlilik Onay Kaynakları
- Altın Standart Çalışma:D2 Testi ile yüksek korelasyon.
5. Resmi Kullanım Onayları
- Uluslararası Referanslar:
- Alman Psikoloji Derneği tarafından dikkat testleri kapsamında referans alınır.
- Genel Bilgiler
Test Adı: Dikkat Yoğunluğu Testi (DYT)
Amaç: Seçici dikkat ve mental konsantrasyonu ölçmek
Uygulama Süresi: Yaklaşık 4-8 dakika
Yaş Aralığı: 9 yaş ve üzeri bireyler
Uygulama Alanları: Nöropsikolojik değerlendirme, eğitimsel testler, klinik ve mesleki değerlendirmeler
- Test Açıklaması
Dikkat Yoğunluğu Testi (DYT) Dikkat Testi, bireyin dikkat seviyesini, işlem hızını ve seçici dikkat yetisini değerlendirmek için kullanılan standart bir testtir. Katılımcının belirli sembolleri hızlı ve doğru şekilde tanıyıp işaretlemesi beklenir.
Bu test, zihinsel odaklanmayı, dikkatin süresini ve hata yapmadan işlem hızını ölçer. Test, görsel tarama ve yanıltıcı uyarıcıları eleme becerilerini de değerlendirir.
- Test Uygulama Prosedürü
- Materyal: Katılımcıya içinde harf ve sembollerin bulunduğu bir test kağıdı verilir.
- Talimatlar: Katılımcıdan belirlenen hedef sembol veya harfi bulup işaretlemesi istenir.
- Süre: Test belirlenen zaman içinde tamamlanmalıdır.
- Değerlendirme:
- Doğru işaretlenen hedefler
- Gözden kaçan hedefler (atlanan doğru yanıtlar)
- Yanlış işaretlenen semboller (hatalı yanıtlar)
- İşlem hızı ve doğruluk oranı hesaplanır.
Toplam Soru Sayısı: 240
Dikkat Yoğunluğu Testi (DYT) Dikkat Testi, bireyin seçici dikkatini, odaklanma yetisini ve işleme hızını ölçmek için kullanılan nöropsikolojik bir testtir. Test, rastgele dizilmiş harfler ve semboller arasından belirli hedefleri ayırt etmeyi gerektirir. Genellikle 14 satırdan oluşur ve her satırda 20’den fazla karakter bulunur. Test süresi 4-8 dakika arasında değişebilir.
Dikkat Yoğunluğu Testi (DYT) Testi İçin Temel Yapı
- Hedef Harf: “d” harfi
- Yanlış Cevaplar: “p”, “b”, “q” vb. harfler.
- Hedef Ayırt Edici İşaretler: İki adet üst veya alt çizgi ile işaretlenmiş “d” harfi
- Dikkat Dağıtıcı Ögeler: Fazladan çizgiler içeren “d”, yanlış işaretlenmiş “p”, “q” gibi harfler.
Her satırda 20 farklı karakter bulunmaktadır.
Toplam 14 satır x 20 karakter = 280 karakter içerir.
Hedef sembollerin sayısı genellikle toplam karakterlerin %30-40’ı kadardır.
- Dikkat Yoğunluğu Testi (DYT) Dikkat Testi İçin Örnek Satırlar
(Sadece ilk 5 satırı gösteriyorum, tümü sistematik olarak üretilecektir.)
- d’’ p d_ b d_ q d’ d_ d’ p q d’ d’ p d_ q d_
- q p d’ d_ d’ p q d’ p p d_ d’ p d’ d’ d_ q d_
- b d’ d’ q d_ d_ p p d’ d’ d_ p q d’ p d’ d_ p
- q d_ d’ p p d_ d_ q d’ d_ b p d’ d_ d’ q d’ p
- p d’ d_ q d’ d’ p d’ q d’ d_ p d’ b d’ d_ d’ p
(Her satırda, iki üst veya alt çizgiye sahip olan “d” harfleri doğru cevaplardır.)
- Puanlama ve Değerlendirme
- Temel Skorlar
- Toplam İşaretlenen (TI): Katılımcının işaretlediği toplam sembol sayısı
- Doğru İşaretlenen (DI): Hedef olan sembollerin doğru işaretlenme sayısı
- Hatalı İşaretleme (Hİ): Hedef olmayan sembollerin işaretlenmesi
- Gözden Kaçan Hedefler (GK): İşaretlenmesi gereken sembollerin işaretlenmemesi
- İşlem Hızı (İH): Belirlenen sürede tamamlanan işlem miktarı
- Konsantrasyon Performansı (KP): [(Doğru İşaretleme) – (Hatalı İşaretleme)] skoru
- Testin Değerlendirme Kriterleri
- D2 Testi, hız, doğruluk ve dikkatin sürekliliğini değerlendirir.
Ölçüm Kriteri | Açıklama |
İşleme Hızı (H) | Kaç karakter incelendiği. |
Hata Oranı (E%) | Kaç yanlış işaretleme yapıldığı. |
Dikkat Sürekliliği (C%) | Test süresince dikkatin ne kadar sabit olduğu. |
Konsantrasyon Performansı (CP) | Doğru işaretlenen hedefler – yanlış işaretlemeler. |
- Klinik Değerlendirme
- Yüksek Skorlar: Güçlü seçici dikkat ve mental odaklanma becerisi
- Orta Skorlar: Ortalama düzeyde dikkat ve işlem hızı
- Düşük Skorlar: Dikkat eksikliği, yavaş işlemleme ve yüksek hata oranı göstergesi olabilir
- Sonuç ve Öneriler
Puan Aralıklarına Göre Değerlendirme ve Öneriler
Puan Aralığı (CP) | Değerlendirme | Muhtemel Tanılar | Öneriler |
90-100 Puan (Mükemmel Performans) | Üst düzey dikkat ve odaklanma. | Dikkat ve odaklanma ile ilgili herhangi bir problem bulunmamaktadır. | Akademik ve profesyonel alanda dikkat gerektiren görevlerde üstün başarı. Stratejik düşünme ve hızlı karar alma becerisi gelişmiş olabilir. |
75-89 Puan (İyi Performans) | Genel olarak güçlü dikkat ve konsantrasyon. Nadiren dikkat hataları olabilir. | Dikkat dağınıklığı minimal düzeyde. Hafif stres veya yorgunluk kaynaklı odaklanma kayıpları olabilir. | Daha iyi sonuçlar için dikkat geliştirme teknikleri (örneğin, mindfulness, meditasyon, beyin egzersizleri) uygulanabilir. |
50-74 Puan (Ortalama Performans) | Dikkat süresi değişken, hatalar artabiliyor. İşleme hızı yavaş olabilir. | Hafif dikkat eksikliği, DEHB’nin hafif formu olabilir. Dış uyaranlardan çabuk etkilenme. | Dikkat süresini artırmak için odaklanma egzersizleri önerilir. Çalışma ortamının düzenlenmesi, ekran süresinin azaltılması faydalı olabilir. |
30-49 Puan (Düşük Performans) | Dikkat eksikliği belirgin, işlem hızı yavaş, hata oranı yüksek. | Orta derecede dikkat eksikliği bozukluğu (DEHB) olabilir. Görsel dikkat zayıflığı, işitsel dikkat problemleri yaşanabilir. | Bilişsel terapi, odaklanma ve hafıza çalışmaları önerilir. Gerektiğinde klinik psikolog veya nöropsikolojik değerlendirme yapılmalıdır. |
0-29 Puan (Ciddi Dikkat Sorunu) | Dikkat süresi çok kısa, işleme hızı düşük, hata oranı çok yüksek. | Ciddi dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), frontal lob disfonksiyonu, nörolojik bozukluklar, bilişsel işlev kaybı (Alzheimer vb.) | Nöropsikolojik testler (örn: Stroop Testi, Wisconsin Kart Sıralama Testi) ve psikiyatrik değerlendirme gereklidir. Konsantrasyonu artırıcı programlar (BDT, odaklanma egzersizleri) önerilir. |
Sonuca Göre Özel Rapor ve Müdahale Önerileri
- Mükemmel Performans (90-100 Puan)
- Güçlü dikkat süresi, hızlı işleme ve düşük hata oranı gösterdiğiniz için dikkat becerileriniz üst seviyededir.
- Önerilen Gelişim Programları:
- Stratejik düşünme becerilerini geliştiren aktiviteler (satranç, mantık oyunları, hızlı karar alma çalışmaları).
- Akademik veya mesleki alanda dikkat ve odaklanma gerektiren görevlerde başarı gösterebilirsiniz.
- Beyin egzersizleri ve dikkat yoğunlaştırıcı aktiviteler yapılabilir.
- İyi Performans (75-89 Puan)
- Dikkatiniz genel olarak iyi seviyede, ancak nadiren kaymalar olabilir.
- Stres, yorgunluk veya aşırı uyarana maruz kalma dikkat seviyenizi etkileyebilir.
- Önerilen Gelişim Programları:
- Dikkat artırıcı egzersizler (meditasyon, odaklanma teknikleri, sesli okuma pratiği).
- Çalışma sırasında dikkat dağıtıcıları minimize etmek.
- Ara sıra kısa süreli dikkat yoğunlaştırma egzersizleri yapmak.
- Ortalama Performans (50-74 Puan)
- Dikkatiniz zaman zaman dağılabiliyor, işleme hızınız düşük olabilir.
- Önerilen Müdahaleler:
- Görsel ve işitsel dikkat egzersizleri (beyin oyunları, hafıza testleri, hızlı okuma teknikleri).
- Çalışma alışkanlıklarını iyileştirmek (örneğin, Pomodoro tekniği ile kısa süreli çalışma ve düzenli molalar).
- Ekran süresini azaltma, dikkat yoğunlaştırıcı fiziksel aktiviteler (örneğin, doğa yürüyüşü, spor).
- Düşük Performans (30-49 Puan)
- Dikkat eksikliği belirgin hale gelmiş, hata oranınız yüksek olabilir.
- Önerilen Müdahaleler:
- Klinik Değerlendirme: Bir nöropsikolog veya psikiyatrist tarafından dikkat eksikliği değerlendirmesi gerekebilir.
- Özel Eğitim Programları: Bilişsel terapi ve odaklanma artırıcı eğitimler.
- Günlük Yaşamda Dikkat Artırma Teknikleri: Sessiz çalışma ortamı oluşturma, not alma alışkanlığı, kısa süreli hedefler belirleme.
- Ciddi Dikkat Sorunu (0-29 Puan)
- Dikkat eksikliği çok ileri düzeyde, günlük yaşam aktivitelerini etkileyebilir.
- Önerilen Klinik Müdahaleler:
- Psikiyatrist veya Nörolog Değerlendirmesi: DEHB, frontal lob bozuklukları, Alzheimer, Parkinson gibi nörolojik bozukluklar açısından değerlendirme gereklidir.
- İlaç Tedavisi: Gerektiğinde farmakoterapi (örneğin, DEHB ilaçları) değerlendirilebilir.
- Yoğunlaştırılmış Dikkat ve Hafıza Terapisi: Özel dikkat terapileri ve nöropsikolojik rehabilitasyon önerilir.
- Genel Sonuç ve Öneriler
- 90-100 Puan: Dikkatiniz çok iyi, bilişsel performansınız yüksek.
- 75-89 Puan: Dikkatiniz iyi, ara sıra kaymalar olabilir.
- 50-74 Puan: Dikkat süreniz ortalama, ancak geliştirilmesi gerekiyor.
- 30-49 Puan: Dikkat eksikliği belirgin, terapi ve destek gerekebilir.
- 0-29 Puan: Acil klinik değerlendirme önerilir.
Bu detaylı rapor, bireyin dikkat performansını ölçmek ve gerektiğinde klinik destek sunmak için web entegrasyonu ile dijital olarak değerlendirilebilir.
Dikkat Yoğunluğu Testi (DYT) – Puanlama Şematiği ve Ölçüm Kriterleri
D2 Dikkat Testi, bireyin işleme hızı, dikkat süresi, hata oranı ve konsantrasyon performansı gibi çeşitli bilişsel becerilerini değerlendirir. Aşağıdaki şema, test sonuçlarını puana dönüştürerek tanı ve öneri sürecini yönlendirmek için kullanılabilir.
Dikkat Yoğunluğu Testi (DYT) Ölçüm Kriterleri ve Puanlama Formülü
Ölçüm Kriteri | Açıklama | Puan Hesaplama Yöntemi |
İşleme Hızı (H) | Test süresince incelenen toplam karakter sayısı. | H = Doğru işaretlenen + Yanlış işaretlenen + Atlanan karakterler |
Hata Oranı (E%) | Yanlış işaretlenen veya yanlış atlanan hedeflerin oranı. | E% = (Yanlış işaretlenen + Atlanan hedefler) / H |
Dikkat Sürekliliği (C%) | Belirli sürelerde doğru işaretleme değişimi. | C% = (Her satırda doğru işaretleme oranı değişimi / Toplam satır sayısı) × 100 |
Konsantrasyon Performansı (CP) | Doğru işaretlenen hedeflerden hata sayısının çıkarılması. | CP = (Doğru işaretleme – Hata sayısı) |
- Genel Puanlama Formülü: Puan=(CP×2)+(C
- (CP daha fazla ağırlık taşırken, hata oranı (E%) performansı düşürür.)
Puanlama Aralığı ve Seviyeler
Puan Aralığı | Dikkat Performans Seviyesi | Önerilen Müdahale |
90-100 | Mükemmel Dikkat | Akademik gelişim, beyin egzersizleri, hızlı karar alma çalışmaları |
75-89 | İyi Dikkat Seviyesi | Hafif stres yönetimi, odak artırıcı aktiviteler |
50-74 | Orta Seviye Dikkat | Dikkat geliştirme egzersizleri, ekran süresi düzenleme, odaklanma teknikleri |
30-49 | Düşük Dikkat Seviyesi | Klinik psikolog değerlendirmesi, bilişsel terapi |
0-29 | Ciddi Dikkat Sorunu | Nöropsikolojik testler, psikiyatrist değerlendirmesi, farmakoterapi |
