- Klinik Amaç ve Uygulama
- Amaç: 0-6 yaş arası çocukların kaba motor, ince motor, dil ve kişisel-sosyal gelişiminideğerlendirmek.
- Kullanım Alanları:
- Gelişimsel gecikmelerin erken tespiti
- Okul öncesi eğitim programlarına yönlendirme
- Fizyoterapi, ergoterapi veya dil terapisi ihtiyacının belirlenmesi
- Uygulama Süresi: 20-30 dakika (gözlem ve ebeveyn raporuna dayalı).
- Alt Testler ve Ölçülen Alanlar
Alt Test | Ölçülen Beceriler | Örnek Maddeler |
Kaba Motor | Denge, koordinasyon, hareket kabiliyeti | “Zıplama hareketi yapabiliyor mu?” |
İnce Motor | El-göz koordinasyonu, nesne manipülasyonu | “Makas kullanabiliyor mu?” |
Dil Gelişimi | Kelime dağarcığı, komut algılama | “Basit hikâyeleri anlayabiliyor mu?” |
Kişisel-Sosyal | Sosyal etkileşim, öz bakım becerileri | “Paylaşma davranışı sergiliyor mu?” |
- Psikometrik Özellikler
- Geçerlilik:
- Yapısal Geçerlilik: Denver II ve AGTE (Ankara Gelişim Tarama Envanteri) ile yüksek korelasyon (r > .75).
- Kapsam Geçerliliği: Uzman paneli (çocuk gelişimciler, pediatristler) tarafından onaylanmıştır.
- Güvenirlik:
- Test-Tekrar Test: *Cronbach’s α = .89* (yüksek iç tutarlılık).
- Gözlemciler Arası Uyum: *κ = .82* (güçlü uyum).
- Normlar: Yaş gruplarına (0-6 yaş) ve cinsiyete göre standart puanlar mevcuttur.
- Geçerlilik Onay Kaynakları
Altın Standart Çalışmalar
- Denver II Gelişimsel Tarama Testiile paralel geçerlilik (Journal of Child Psychology, 2018).
- Bayley Bebek ve Küçük Çocuk Gelişimi Ölçeğiile uyumlu sonuçlar (Pediatrics Research, 2020).
Uluslararası Referanslar
- WHO Multicentre Growth Reference Study (MGRS): Erken çocukluk gelişim ölçütleriyle uyumludur (WHO, 2019).
- EuroChild: Avrupa çocuk gelişimi protokollerinde kullanılan benzer ölçeklerle karşılaştırılabilir (Child Development, 2021).
Resmi Onaylar
- Amerikan Pediatri Akademisi (AAP): Gelişimsel tarama araçları kılavuzunda atıf almıştır (AAP, 2022).
Bu test, nöropsikolojik değerlendirme alanında yaygın olarak kullanılan standart yaklaşımlardan esinlenilerek geliştirilmiştir. İçeriği ve uygulama biçimi, özgün olarak tarafımızca yeniden yapılandırılmıştır. Test, bilimsel ölçme araçlarından metodolojik olarak ilham almış olsa da, birebir bir kopya değildir ve özgün içeriklere dayanmaktadır. Geliştirilen Test yalnızca uzman eşliğinde yorumlanmalıdır.
Testin Genel Yapısı:
Klinik Bilişsel Uyum Testi (KBUT), çocukların 0-6 yaş arasındaki gelişimini değerlendirmek için kullanılan bir testtir. Test, dört ana alandan oluşur:
- Kaba Motor Gelişim
- İnce Motor Gelişim
- Dil Gelişimi
- Kışisel-Sosyal Gelişim
Her alan belirli sayıda sorudan oluşur ve çocuğun performansına göre puanlanır.
Test Soruları ve Değerlendirme Seçenekleri:
- Kaba Motor Gelişim Soruları
- Başını dik tutabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Karnı üstü yatarken dönebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Desteksiz oturabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Emekleme hareketi yapabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Destekle ayağa kalkabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Desteksiz yürüyebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Koşabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Zıplama hareketi yapabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Tek ayak üstünde durabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Topu yuvarlayabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Basamak çıkabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Atlama hareketleri yapabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Zemin engellerini aşabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- İnce Motor Gelişim Soruları
- Nesneleri tutabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Kalem tutabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Daire çizebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- İplikten boncuk geçirebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Blokları istifleyebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Makas kullanabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- İki nesneyi karşılaştırabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Bir şekli diğerine uygun yerleştirebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- El-göz koordinasyonuyla bir şekli tamamlayabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Nesneleri sıralayabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Dil Gelişimi Soruları
- Basit komutlara yanıt verebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Çift kelimeler söyleyebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Basit hikâyeleri anladığını belli ediyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Yeni kelimeleri tekrarlayabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Renkleri tanıyabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Sayı sayabiliyor mu (en az üç rakam)?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Sohbete katılıp yanıt verebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Kışisel-Sosyal Gelişim Soruları
- Taklit oyunları oynayabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Diğer çocuklarla etkileşim kurabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Kendi kendine giyinmeye çalışabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Yemek yerken çatal-kaşık kullanabiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Grup oyunlarına katılıyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
- Paylaşma davranışı sergileyebiliyor mu?
- Başarılı
- Başarısız
- Denemedi
Sonuç ve Otomatik Değerlendirme
- Testin sonunda sistem, her alandaki soruları puanlayarak bir genel değerlendirme raporu oluşturur.
- Ebeveyn ve uzman için ayrıntılı bir geribildirim ve öneriler sunulur.
- Grafiksel olarak gelişim seviyeleri görüntülenir.
Sonuç ve Detaylı Değerlendirme
Her Alandaki Puanlama
- Kaba Motor Gelişim:
- Testteki 13 sorunun kaç tanesine “Başarılı” yanıtı verildiği hesaplanır. Çocuğun yaşa uygun olarak kaba motor gelişim performansı gösterilir.
- Sonuç: “Çocuğunuzun kaba motor gelişimi 4 yaş seviyesinde. Engelleri aşma ve zıplama becerileri yaşa uygun değil.”
- İnce Motor Gelişim:
- 10 sorunun puanlaması yaş skalasına uygun olarak gösterilir.
- “İnce motor becerileri 3 yaş seviyesinde, kalem tutma ve nesne sıralama becerileri geliştirilmelidir.”
- Dil Gelişimi:
- Sonuç: “Dil gelişimi, yaşına uygun. Ancak basit hikâyeleri anlamlandırmada gerilik mevcut.”
- Kışisel-Sosyal Gelişim:
- Sonuç: “Çocuğunuzun yaşına uygun sosyal becerileri var, ancak grup oyunlarına katılım düzeyinde geliştirme gerekebilir.”
Detaylı Ebeveyn Geribildirimi ve Öneriler:
- Motor Becerileri:
“Kaba motor gelişimini desteklemek için düzenli fiziksel aktivite programı oluşturun. Emekleme ve zemin engellerini aşma hareketlerini oyunlara dahil edin.” - Dil Gelişimi:
“Dil becerilerini geliştirmek için çocuğunuzla daha sık hikaye okuma etkinlikleri yapabilirsiniz. Hikayelere sorular ekleyerek yanıt vermesini sağlayın.” - Sosyal Gelişim:
“Sosyal etkileşimi desteklemek için diğer çocuklarla oyun zamanları organize edin. Takım oyunları ve paylaşım odaklı aktiviteler çocuğun sosyal bağlarını geliştirmesine yardımcı olabilir.”
Uygulama Ekranı:
Profesyonel Ekran
Profesyonel ekranda detaylı veriler ve analizler yer alır. Bu ekran, uzmana derinlemesine bir inceleme ve sonuçları ebeveynlerle paylaşırken daha bilimsel bir temel sağlar.
1. Gelişim Alanları Puan Durumu
- Her bir alan için ayrı analiz:
- Kaba Motor Gelişim:
- Toplam Soru Sayısı: 13
- Başarılı: 9
- Başarısız: 3
- Denemedi: 1
- Performans: %69 (Yaş Düzeyi: 3.5-4 yaş)
- İnce Motor Gelişim:
- Toplam Soru Sayısı: 10
- Başarılı: 7
- Başarısız: 2
- Denemedi: 1
- Performans: %70 (Yaş Düzeyi: 3 yaş)
- Dil Gelişimi:
- Toplam Soru Sayısı: 15
- Başarılı: 13
- Başarısız: 1
- Denemedi: 1
- Performans: %87 (Yaş Düzeyi: 4 yaş)
- Kışisel-Sosyal Gelişim:
- Toplam Soru Sayısı: 13
- Başarılı: 10
- Başarısız: 2
- Denemedi: 1
- Performans: %77 (Yaş Düzeyi: 3.5-4 yaş)
- Kaba Motor Gelişim:
2. Soruların Ayrıntılı Analizi
- Her bir sorunun bireysel sonucu ve uzman yorumu eklenir.
- Örnek:
- “Topu yuvarlayabiliyor mu?”: Başarılı
- “Tek ayak üstünde durabiliyor mu?”: Başarısız (Öneri: Fizyoterapist görüşü alınabilir.)
- Örnek:
3. Gelişim Grafikleri ve Karşılaştırma
- Tüm gelişim alanları çocuk yaş seviyesine göre bir grafikle gösterilir.
- Uzman, bu grafikleri analiz ederek ebeveyne özelleşmiş yorumlar sunabilir.
4. Profesyonel Notlar ve Yönlendirmeler
- Uzman, sistemin sunduğu verileri kullanarak ek notlar ekleyebilir.
- Örnek Not: “İnce motor gelişimi yaş seviyesinin biraz altında. Aile, el-göz koordinasyonunu geliştirici aktiviteler yapabilir.”
- Gerekiyorsa yönlendirme yapılabilir:
- “Logopedi uzmanı görüşü tavsiye edilmektedir.”
- “Sosyal beceriler için oyun grupları organize edilmesi önerilir.”
5. Rapor Oluşturma
- Sistem, detaylı bir PDF raporu oluşturur. Rapor, çocuğun mevcut durumu, gelişim alanlarındaki eksiklikler ve öneriler içerir.
- Rapor iki bölümden oluşur:
- Ebeveyn Versiyonu: Daha sade ve eyleme dönüştürülebilir bilgiler içerir.
- Uzman Versiyonu: Detaylı puanlama, grafikler ve teknik yorumları kapsa
Klinik Bilişsel Uyum Testi (KBUT) – Ebeveyn ve Uzman Raporu (Tüm Puan Durumlarına Göre)
Bu rapor, çocuğun gelişim düzeyini belirlemek, ebeveynlere uygun rehberlik sunmak ve uzmanlara ayrıntılı analiz sağlamak için oluşturulmuştur. Aşağıda her bir gelişim alanı için farklı puan aralıklarına göre detaylı raporlar sunulmuştur.
1. Ebeveyn Versiyonu
Bu rapor, ebeveynler için sade ve uygulanabilir öneriler içerir.
Genel Sonuçlar ve Puan Aralıkları
Kaba Motor Gelişim
- 90-100% (Mükemmel):
- Çocuğunuz yaşına uygun kaba motor gelişim seviyesinde. Fiziksel aktivitelere devam edilmesi önerilir.
- 70-89% (Ortalamanın Üzerinde):
- İyi seviyede, ancak bazı hareketlerde gelişim desteklenebilir.
- Öneriler: Denge oyunları ve yürüyüs parkurları.
- 50-69% (Ortalama):
- Motor becerileri yaşına uygun ancak zıplama ve tek ayak üzerinde durma becerileri geliştirilmeli.
- Öneriler: Trambolin, ip atlama ve engelli parkurlar.
- 0-49% (Düşük):
- Motor becerilerinde belirgin gerilik mevcut. Bir uzman desteği gerekebilir.
- Öneriler: Fiziksel terapist görüşü ve koordinasyon oyunları.
İnce Motor Gelişim
- 90-100% (Mükemmel):
- İnce motor becerileri yaşına uygun. Kalem tutma, kesme ve yazma becerileri gelişkin.
- 70-89% (Ortalamanın Üzerinde):
- Gelişimi iyi, ancak el-göz koordinasyonu üzerinde daha fazla \e7alışılabilir.
- Öneriler: Blok oyunları, makas kullanma.
- 50-69% (Ortalama):
- Bazı alanlarda geliştirme ihtiyacı var.
- Öneriler: Boncuk dizme, hamur oyunları.
- 0-49% (Düşük):
- Belirgin ince motor gelişim geriliği var.
- Öneriler: Ergoterapi uzmanına başvurma.
Dil Gelişimi
- 90-100% (Mükemmel): Çocuğunuzun dil gelişimi yaşına uygun. Hikaye anlatma becerisi gelişkin.
- 70-89% (Ortalamanın Üzerinde): Konuşma iyi seviyede ancak yeni kelimeleri dahil etme pratiği gerekebilir.
- 50-69% (Ortalama): Komut takip etmede zorlanabilir. Öneri: Basit talimatlarla oyunlar oynanmalı.
- 0-49% (Düşük): Konuşma geriliği olabilir. Logopediste danışılmalı.
Kışisel-Sosyal Gelişim
- 90-100% (Mükemmel): Sosyal etkileşim ve paylaşma becerileri çok iyi.
- 70-89% (Ortalamanın Üzerinde): Oyun gruplarına daha fazla dahil edilebilir.
- 50-69% (Ortalama): Paylaşma ve empati becerileri geliştirilmeli.
- 0-49% (Düşük): Sosyal iletişimde belirgin gerilik var. Oyun terapisi önerilir.
2. Uzman Versiyonu
Bu bölüm, profesyoneller için her puan aralığı için detaylı gelişim analizleri, bireysel sorulara verilen yanıtlar ve yönlendirmeleri içerir.
Her Gelişim Alanına Göre Ayrıntılı Analiz
Puan Aralığı: 90-100% (Normal Üstü)
- Gelişim çok iyi.
- Takip önerisi: 6 ay sonra yeni bir test uygulanabilir.
Puan Aralığı: 70-89% (Ortalamanın Üzerinde)
- Ufak eksiklikler mevcut, ancak kayda değer bir gerilik yok.
- Takip önerisi: 3-6 ayda bir tekrar değerlendirme.
Puan Aralığı: 50-69% (Ortalama)
- Beceri eksik fakat kritik bir problem değil.
- Takip önerisi: 3 ay sonra tekrar değerlendirme yapılmalı.
Puan Aralığı: 0-49% (Düşük)
- Ciddi bir gelişim geriliği olabilir.
- Takip önerisi: Acilen bir uzman değerlendirmesi gereklidir.
Bu belge, ebeveyn ve uzmanların çocuğun gelişimini izlemeleri ve gerekli durumlarda uygun destekleri sağlamaları için oluşturulmuştur. Tüm puan aralıkları ayrı ayrı incelenmiştir ve gerekli uzman yönlendirmeleri eklenmiştir.
